Jan Grzenia Uniwersytet Śląski
-
mieszkańcy miast (i państw) starożytnych13.04.200713.04.2007Nazwy mieszkańców miast piszemy małą literą, a państw dużą. Tymczasem so.pwn.pl podaje: Bantamczyk (mieszkaniec Bantamu), Samarytanka (mieszkanka starożytnej Samarii), Trojanin, Trojańczyk (mieszkaniec Troi).
W encyklopedia.pwn.pl miasta Samaria i Bantam są „ważniejsze” (bo mają odrębne hasła) od krainy Samaria i sułtanatu Bantam. Czy pominięcie w słowniku ortograficznym samarytanki (mieszkanki Samarii miasta) i bantamczyka to przeoczenie?
Co do Troi, znajduję wyłącznie, że to miasto. Skąd więc duża litera? -
nazwiska zakończone na spółgłoskę nie wymawianą9.05.20059.05.2005Zgodnie z zasadą pisowni [243] (WSO PWN) nazwiska z niemym - t odmieniamy: Diderota, Clouzocie. Ale wśród haseł są:
1. Louis Renault, Jan Jakub Goriot – opcjonalnie ndm,
2. Nagroda Renaudot (a nie Renaudota),
3. François Truffaut – wyłącznie ndm; z błędnym (?) odnośnikiem do zasady [249] – ta dotyczy nieodmienności, ale jedynie nazwisk z niemym -s i niemym -x, jako stanowiących wyjątek od wspomnianej zasady [243].
Bardzo proszę o komentarz. -
papalia czy papiana?26.10.200526.10.2005Spotkałem się z wyrazem papalia oznaczającym pamiątki związane z papieżem. Interesuje mnie, jak powstało to słowo – spodziewałbym się raczej formy papiana, utworzonej przez analogię do takich wyrazów jak kochanoviana czy mickiewicziana. A może są to dwa możliwe formanty dające inne znaczenia? Tylko czy wtedy obok kochanovianów (spraw) będzie można mówić o kochanov(i)aliach (pamiątkach)?
-
pełne czy skrócone nazwy instytucji?12.02.200712.02.2007Szanowni Państwo,
chciałbym powrócić do nazw instytucji. Moje pytanie dotyczy sytuacji, gdy mamy nazwę Instytut im. prof. med. Jana Kowalskiego. Czy dopuszczalny jest w korespondencji, logo czy też stopce adresowej zapis opuszczający którąkolwiek część tej nazwy? Czy można też zapisać tylko z pierwszą literą imienia, tzn. Instytut im. prof. med. J. Kowalskiego? Zapis ten wydaje się dziwny, chociaż Słownik poprawnej polszczyzny [pod red. W. Doroszewskiego – Red.] podaje przykład w haśle imię –: „imienia M. Konopnickiej”. -
płozić się czy płożyć się?22.10.200422.10.2004W jednej ze starych piosenek Jana Wołka (z czasów, kiedy jeszcze sam wykonywał swoje teksty) padają słowa: „ledwo szum jakiś się płoży na moście”. Czy nie powinno być płozi?
-
przydomki władców17.04.200917.04.2009Hasło z Wikipedii Konrad I mazowiecki ma adnotację: „Określenie mazowiecki jest określeniem odprzymiotnikowym, a nie przydomkiem, więc jako takie powinno być pisane z małej litery; zob. K. Jasiński, Rodowód pierwszych Piastów […]”. Tymczasem encyklopedie i podręczniki stosują tu pisownię dużą literą. Czy istnieją więc wyjątki od podanej reguły (Konrad Mazowiecki, Jadwiga Śląska), dla których poprawna (jedyna?) forma to pisownia dużą literą?
Michał Sobkowski
-
przyszłem?18.10.200418.10.2004Witam!
Mam pytanie, chodzi mi o słowo przyszłem, czy to jest poprawna forma? Moja znajoma, która uczęszcza do liceum, powiedziała, że jej nauczycielka twierdzi, że już jest to poprawne – dopuszczalne.
Proszę o odpowiedź, z góry dziękuję. -
Purkinie27.01.200527.01.2005Jak odmieniać nazwisko Purkinie? Słowniki PWN podają różne przykłady: Eksperymenty medyczne Purkynego (Purkinjego), dopuszczalne: Jana Purkyne – Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN; albo zjawisko Purkiniego – Nowy słownik ortograficzny PWN.
-
PZMot16.02.200716.02.2007Witam,
pytanie dotyczy odmiany skrótu: PZMot. Część słowników (np. Wielki słownik ortograficzny PWN) podaje odmianę z kreseczką: PZMot-u, PZMocie. Taką regułę możemy też przeczytać w zasadach pisowni i interpunkcji w witrynie PWN. Część słowników (np. Słownik ortograficzny języka polskiego, Muza SA, Słownik nazw własnych) podaje odmianę bez kreseczki: PZMotu, PZMocie.
Bardzo proszę, najchętniej Pana dr. Jana Grzenię, o pomoc w ustaleniu, który zapis jest prawidłowy. -
różności10.07.200810.07.2008Szanowni Państwo!
Kiedy powinno się używać w zdaniu słowa własny, a kiedy swój? Czy regulują to jakieś zasady?
I drugi problem: czy w tłumaczonych tekstach do druku lepiej używać oryginalnych nazw uniwersytetów, czy lepiej je przetłumaczyć?
Będę wdzięczna za odpowiedź
Agnieszka Kajak
